گزارش لباس نو؛
نرخ خرید تضمینی کلزا 39 هزار تومان
لباس نو: سال قبل کشت کلزا کم شد و در استان مستعدی مانند خوزستان که قبلاً 120 تا 130 هزار تن کشت و برداشت کلزا انجام می شد این عدد امسال به 40 تا 50 هزار تن رسیده است.
به گزارش لباس نو به نقل از مهر، چهارشنبه ۲۲ شهریور قیمت ۳۲ قلم کالای اساسی در شورای قیمت گذاری و اتخاذ سیاست های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی برای سال زراعی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ تعیین شد. قیمت اقلام اساسی منوط به نرخ خرید تضمینی گندم بوده و در سال زراعی جدید قیمت خرید تضمینی هر کیلو گندم حدود ۱۹.۵۰۰ تومان تعیین شده؛ البته این قیمت هنوز از طرف وزیر جهاد کشاورزی بعنوان رییس شورای قیمت گذاری کالاهای اساسی ابلاغ نشده است. برمبنای قانون باید در مدت یک هفته از تعیین، نرخها ابلاغ شود.
نرخ هر کیلو کلزا برمبنای محاسبات سالهای قبل که دو برابر قیمت خرید تضمینی گندم تعیین می شد که حدود ۳۹ هزار تومان خواهد شد.
سالانه کشور به ۱.۴ تا ۱.۶ میلیون تن روغن خوراکی نیاز دارد که معادل تقریبا ۳ میلیون تن دانه روغنی شامل آفتابگردان، سویا، کلزا، کاملینا و… می شود. هم اکنون بخش کمی از دانه های روغنی در کشور کشت می شود و بخش اعظمی از آنها وارداتی است. بگفته فعالان این بازار تولید روغن در کشور ۹۵ درصد وابستگی ارزی دارد که این امر جای سوال دارد. چرا دانه های روغنی در کشور کشت نمی شود؟
کیوان فرهنگ آسا فعال و محقق بخش کشاورزی در پاسخ به این پرسش مهر، اظهار داشت: کشت دانه های روغنی برای کشاورزان صرفه اقتصادی ندارد برای اینکه هنگام کاشت، کشاورزان محصولات را با یکدیگر مورد مقایسه قرار می دهند؛ بعنوان مثال کشت کلزا را با کاشت گندم، چغندرقند یا هر گیاه پاییزه دیگر مورد سنجش قرار داده و هر محصولی که مشکلات کمتر و درآمد بیشتری برای کشاورز داشته باشد انتخاب و کشت صورت می گیرد. سال ۱۴۰۰ به علت دیرکرد پرداخت قیمت محصولات، کلزاکاران متضرر شدند و این امر سبب نارضایتی آنها را فراهم کرد؛ ازاین رو قسمتی از کلزاکاران اقدام به کشت گندم کردند.
وی با تکیه بر این که تأخیر در تسویه مطالبات سبب زیان کشاورزان و کوچ به زراعت دیگر شد، اضافه کرد: سال قبل کشت کلزا کاهش پیدا کرد و در استان مستعدی مانند خوزستان که قبلاً ۱۲۰ تا ۱۳۰ هزار تن کشت و برداشت کلزا انجام می شد این عدد امسال به ۴۰ تا ۵۰ هزار تن رسیده است در حالیکه دو سال قبل حتی بذر برای کشت کلزا در این استان کم بود؛ اما سال قبل به علت بد عهدی متولیان در پرداخت مطالبات کشاورزان، آنها از کشت این دانه روغنی فاصله گرفتند.
وی افزود: کلزا محصولی گیاهی-صنعتی است و در کارخانجات روغن کشی به محصولاتی قابل استفاده تبدیل می شود. محصولات نهایی دانه های روغنی مانند سویا، آفتابگردان، کلزا و… روغن و کنجاله است. این دو فرآورده دارای قیمت گذاری دستوری بوده و نرخ آنها از طرف دولت تعیین می شود. اگر کارخانه های روغن کشی که بازار دانه های روغنی محسوب می شوند در تعیین قیمت آزاد باشند خرید دانه های روغنی برای آنها صرفه اقتصادی خواهد داشت.
در حال حاضر فعالان بازار روغن کشی عنوان می کنند تعیین نرخها از طرف دولت بدون در نظر گرفتن هزینه و درآمد بوده ازاین رو کارخانجات تولیدی روغن گرفتار زیان شده اند.
یک محاسبه برای قیمت تمام شده
استحصال روغن از دانه های روغنی برمبنای رصد بازار این گونه برآورد می شود که یک کیلو کلزا حدود ۳۰ هزار تومان بوده و برمبنای فرآوری انجام شده روی این محصول ۴۰ درصد آن تبدیل به روغن می شود. هم اکنون با کاهش نرخها در بازار روغن، هر لیتر آن بین ۳۸ تا ۴۰ هزار تومان در می آید و هر کیلو کنجاله هم بین ۱۲ تا ۱۴ هزار تومان قیمت دارد. بدین سان درآمدی که از دانه کشی هر کیلو کلزا نصیب کارخانه های صنعتی روغن می شود عددی بین ۲۲ تا ۲۴ هزار تومان خواهد بود. اگر به هر کیلو کلزا ۲ هزار تومان هزینه حمل و ۱، ۰۰۰ تومان هزینه انجام پروسه روغن کشی اضافه شود این عدد ۳۳ هزار تومان خواهد بود (قیمت تمام شده روغن کشی از یک کیلو کلزا). اگر این عدد از مبلغ حدود ۲۴ هزار تومان (درآمد استحصال) کم شود بین ۸ تا ۱۰ هزار تومان تولیدکنندگان روغن خوراکی از روغن کشی هر کیلو کلزا با قیمت سال قبل این محصول، متضرر می شوند. طبیعی است با این مبلغ زیان، هیچ کارخانه روغنی حاضر به خرید دانه های روغنی تولید داخل نخواهد بود.
فرهنگ آسا در ادامه سخنان خود ضمن اشاره به قیمت جدید خرید تضمینی گندم اظهار داشت: زمزمه هایی از خرید تضمینی هر کیلو گندم به مبلغ ۱۹.۵۰۰ شنیده می شود بر طبق این که وزارت جهاد کشاورزی نرخ کلزا را دو برابر گندم در نظر می گیرد قیمت سال زراعی جدید هر کیلو کلزا در خرید تضمینی حدود ۳۹ هزار تومان خواهد بود.
فرهنگ آسا در پاسخ به این پرسش که راه حل برون رفت از این چالش چیست، اظهار داشت: دولت با سیاست های تشویقی می تواند این مشکل را رفع کند. سال ۱۳۹۹ دولت مشوق هایی تعیین کرد و با در نظر گرفتن تعرفه واردات، در چارچوب کشت قراردادی، کارخانجاتی که اقدام به خرید تولیدات داخلی کردند مورد حمایت دولت قرار گرفتند.
وی اضافه کرد: اگر این شیوه باردیگر لحاظ شود روند تولید با پشتیبانی از بخش خصوصی رو به رشد خواهد بود و با استمرار آن در بازه زمانی ۳ تا ۵ سال، توازون بین تولید داخل و واردات برقرار خواهد شد.
چگونه کشاورزان تشویق به کشت می شوند؟
فرهنگ آسا درباره ی چگونگی تشویق کشاورزان به کشت دانه های روغنی اظهار داشت: بهره برداران در انتخاب محصول برای کشت به سمت اقلامی می روند که بتوانند نهاده های مورد نیاز را به سادگی تهیه کنند. همین طور بتوانند از نظرات کارشناسان بهره مند شده و با به کارگیری این نظرات عملکرد خودرا در واحد سطح بالا برند. ازاین رو تولید با دغدغه کمتر و دریافت وجه محصولات در کوتاهترین زمان مؤلفه هایی است که کشاورزان به سمت کشت سوق می دهد.
وی در ادامه اضافه کرد: در دهه ۸۰ وزارت جهاد کشاورزی اعتبارات مناسبی برای دانه های روغنی داشت. حتی خیلی از کارشناسان خودرا به خارج از کشور اعزام می کرد تا دوره های لازم را آموزش ببینند و در ادامه تجربیات این آموزش به کشاورزان منتقل می شد. این کارشناسان با حضور در زمینهای زراعی در ارتقا کیفیت و بهره وری، کشاورزان را راهنمایی می کردند. در این مقطع زمانی رویدادهای جدید کشت دانه های روغنی در جهان با بهره برداران به اشتراک گذاشته می شد.
وی افزود: هم اکنون به علت مشکلاتی که وزارت جهاد کشاورزی در تامین خودرو، سوخت و آموزش کارشناسان دارد شاهد می باشیم که کشاورزان فقط برمبنای تجربه شخصی درحال فعالیت هستند. تمام این چالش ها سبب شده تا کشاورزان از کشت هایی که دارای زحمت بیشتری است فاصله گرفته یا زمین خودرا اجاره دهند.
وی اظهار داشت: اگر بخواهیم میزان تولید دانه های روغنی- صنعتی را در کشور به عدد دهه ۸۰ برسانیم یعنی کشت سالانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن باید با سیاستگذاری درست بین کشت و صنعت ارتباط برقرار کنیم؛ در غیر این صورت بعید است با عنایت به قیمت های افزایشی در خرید تضمینی دانه های روغنی، کارخانجات تولیدی روغن رغبتی به خرید از داخل داشته باشند.
حرکت مقطعی کارساز نیست
فرهنگ آسا درباره ی میزان نیاز بازار داخل به دانه های روغنی همچون کلزا، اظهار داشت: با عنایت به مصرف سالانه روغن در کشور که حدود ۱.۴ میلیون تن است، همین طور با عنایت به میزان استحصال روغن از دانه های روغنی کلزا، کشور سالانه به ۳ میلیون تن دانه روغنی نیاز دارد. هم اکنون تولید این محصول در داخل ۱۳۰ هزار تن است؛ ۴ هزار تن آفتابگردان، ۱۵ هزار تن سویا و ۱۰۵ تا ۱۱۰ هزار تن هم کلزا؛ بدین سان حدود ۷ تا ۸ درصد دانه های روغنی در کشور کشت می شود. در دهه ۸۰ با جدیتی که در جهت تولید و تامین دانه های روغنی وجود داشت، توانستیم تا ۳۰ درصد از نیاز را در داخل تامین نماییم به صورتی که سال ۸۴ رکورد کشت دانه های روغنی در کشور رقم خورد. در این سال حدود ۹۰ هزار تن دانه سویا، ۲۱۰ هزار تن کلزا و… کشت شد. هم اکنون با تغییر مدیریت ها تولید به کمتر از ۱۰ درصد رسیده است.
وی با تکیه بر این که روند برنامه ریزی شده باید مستمر ادامه پیدا کند، اظهار داشت: تغییر مدیریت ها نباید منجر به تغییر برنامه ها شود برای اینکه استمرار در حرکت منجر به موفقیت می شود. معاونت زراعت وزارت جهاد کشاورزی در سخنان خود عنوان نمود، به جهت اینکه پایداری زراعت در گندم محقق شود نیاز است در تناوب با گیاهی مانند گندم حداقل ۱۰ درصد از اراضی کشور به سمت کشت پهن برگ ها برود.
وی درباره ی دلیل این امر توضیح داد: گندم نازک برگ بوده و ریشه سطحی دارد. اگر در یک زمین دو سال بطور متوالی گندم کشت شود عملکرد پایین می آید. ازاین رو لازم است بعد از کشت دانه غلات، کشت محصولی پهن برگ مانند دانه روغنی کلزا یا چغندر کاشته شود.
وی خاطرنشان کرد: حداکثر ۱۰ درصد از اراضی زیر کشت گندم کشور باید به کشت کلزا اختصاص داده شود با راندمان ۲ تن برداشت محصول در هر هکتار، ۴۰۰ هزار تن دانه روغنی تولید می شود. در اینباره باید انجام برنامه ها مستمر و در سالهای متوالی دنبال شود؛ پیاده سازی در سالی و به فراموشی سپرده شدن آن در ادامه، بیشتر آسیبزا خواهد بود.
فرصت سوزی در اجرای برنامه ها
این کارشناس حوزه کشاورزی با اشاره به اینکه سال ۱۳۹۹ تولید کلزا ۲۸۰ هزار تن بود که امسال بیش از ۵۰ درصد افت را تجربه کرده است، اظهار داشت: در این سال وزارت جهاد کشاورزی با دعوت از کارخانجات روغن کشی برای کشت قراردادی کار را پیش برد؛ اما در دقیقه ۹۰ و هنگام برداشت محصول قیمت تضمینی خرید کلزا افزوده شد و کارخانه های روغن کشی گرفتار لطمه شدند. دولت باید با دعوت از تشکل های بخش خصوصی نقطه نظرات آنها را بشنود و در سیاستگذاری های خود قبل کشت این نظرات را لحاظ کند تا تولید پایدار محقق شود. موفقیت کشت قراردادی در سال ۱۳۹۹ و افزایش کشت کلزا تجربه مثبتی است که باید ادامه پیدا کند.
وی در ادامه سخنان خود ضمن اشاره به فصل کاشت کلزا خاطرنشان کرد: هم اکنون ۴۰ روز زمان برای کشت کلزا وجود دارد. اگر دولت سیاستی در این بخش دارد حالا زمان آن است؛ با گذشت این زمان، فرصت ها از دست می رود.
فرهنگ آسا افزود: سال هاست موضوع کشت قراردادی مطرح است اما به اجرا نرسیده جز در مقطعی (سال ۹۹). این در شرایطی است که حمایت دولت از تولیدکنندگان روغن، هزینه کمتری برای او نسبت به واردات دارد. بعنوان مثال امسال به علت این که دولت نتوانست تامین اعتبار کند بخش زیادی از پول گندم کاران هنوز پرداخت نشده است در حالیکه با ورود بخش خصوصی این دفعه مالی از دوش دولت برداشته می شود. دولت فقط بعنوان ناظر مشکلات را حل می کند. این روشی است که دو دهه قبل با موفقیت در کشور اجرا شد.
نیازمندی کشور به دانه های روغنی
این محقق درباره ی آمار تولید دانه های روغنی اظهار داشت: هم اکنون بخش اعظمی از واردات در ارتباط با دانه های روغنی سویا بوده برای اینکه کنجاله آن برای تغذیه دام استفاده می شود؛ اما در کشور بیشتر کشت کلزا صورت می گیرد. دلیل این امر هم به این بر می گردد که کلزا گیاهی پاییزی بوده و با بارندگی در این فصل می توان قسمتی از نیازمندی را با کشت دیم و در تناوب گندم به دست آورد.
فرهنگ آسا افزود: سویا در شروع بهار کشت و در شروع پاییز برداشت می شود و نیاز به آبیاری تکمیلی دارد. با عنایت به خشکسالی چند سال گذشته کشور کشت سویا در داخل تا حدود زیادی کاسته شده است.
اما و اگرهای کشت مخلوط
سال گذشته کشت مخلوط کلزا و نیشکر در کشور تجربه شد. این کارشناس در اینباره اظهار داشت: کشت مخلوط هم همچون مسائلی است که باید از طرف دولت و وزارت جهاد کشاورزی پیگیری شود. در بعضی از کشت ها، فضای خالی وجود دارد که از این فضا می توان بهره برداری مناسبی برای کشت مخلوط داشت. سال قبل کلزا در اراضی زیرکشت نیشکر در جنوب انجام شد و سویا در باغات مرکبات شمال می تواند بهره وری را در بخش کشاورزی افزایش داده و تولید دانه های روغنی را صعودی کند.
فرهنگ آسا اظهار نمود: کشت مخلوط راهی میان بر است که می توان به ظرفیت تولید دانه کلزا کشور ۱۰ تا ۲۰ هزار تن دانه روغنی افزود. سال قبل در سطح ۱۰۰ هکتار از اراضی نیشکری در استان خوزستان این امر انجام شد که نتایج اقدامات در چارچوب یک گزارش به وزارت جهاد کشاورزی ارسال شد. با عنایت به نتایج می توان این رویه را ادامه داد.
گفتنی است مجری طرح دانه های روغنی وزارت جهاد کشاورزی نرخ خرید تضمینی دانه روغنی کلزا را در سال زراعی جدید دو برابر قیمت گندم عنوان نمود که در هفته جاری اعلام می شود.
علی اشرف منصوری اضافه کرد: با کشت متناوب کلزا وگندم علاوه بر تامین یک سوم روغن مورد نیاز کشور، تولید گندم در سال آینده، نیز ۲۵ درصد افزایش خواهد یافت. سالانه ۵۰۰ هزار هکتار از سطح اراضی کشت گندم را می توان به دانه روغنی کلزا اختصاص داد که علاوه برافزایش تولید کلزا موجب پایداری تولید گندم نیز می شود. ۵۰۰ هزار هکتار زراعت کلزا به معنی، تولید حدود یک میلیون تن دانه که از این میزان دانه حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ هزار تن روغن می توان استحصال کرد که این میزان، یک سوم نیاز کشور را تامین می کند.
منبع: لباس نو
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب